Ἑνωτικὲς προσπάθειες μετὰ τὸ σχίσμα καὶ ὁ σημερινὸς διάλογος

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ

Ὁ φύλαξ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως εἶναι ὁ Λαὸς Αὐτό, τελικά, εἶναι τὸ μεγάλο δίδαγμα ἀπὸ τὶς ἑνωτικὲς προσπάθειες τῶν πρὸ τῆς Ἁλώσεως χρόνων. Ὁ Λαός, τὸ ἐκκλησιαστικὸ σῶμα δηλαδή, εἶναι αὐτός, ποὺ διαφυλάσσει τὴν «ἅπαξ τοῖς ἁγίοις παραδοθεῖσαν πίστιν» ( Ἰούδα 3) καὶ τὴν προστατεύει ἔναντι τῶν παραχαρακτῶν καὶ ἀπεμπολητῶν της. Ὅλες οἱ ἑνωτικὲς προσπάθειες, κυρίως τῆς β’ περιόδου, μολονότι ὑπηρετοῦσαν συγκεκριμένη πολιτικὴ σκοπιμότητα, προερχόμενες ἀπὸ τὴν βασιλικὴ αὐλὴ καὶ διπλωματία, ἀποδοκιμάζονταν πάντοτε ἀπὸ τὴν πλειοψηφία τοῦ ὀρθοδόξου πληρώματος. Οἱ ἑνωτικὲς αὐτὲς προσπάθειες ἀπέτυχαν, λόγῳ τῆς σθεναρᾶς ἀντιστάσεως τοῦ ὀρθοδόξου Κλήρου καὶ τοῦ πιστοῦ σ’ αὐτὸν εὐσεβοῦς Λαοῦ. Αὐτὸ συνέβη, ἐπὶ παραδείγματι, ἐπὶ Μιχαὴλ Η΄ Παλαιολόγου, ὁ ὁποῖος ἐπιχείρησε νὰ χειραγωγήσει τὴν ἑνωτικὴ προσπάθεια, παρακάμπτοντας τὶς ἀντιδράσεις, ἀλλὰ «ἡ παράταξη τῶν ἀνθενωτικῶν παρουσίαζε πλέον ἰσχυρὰ ἐρείσματα στὸν Λαό».

Ὅσο καὶ ἂν ἔχει ἀποδυναμωθεῖ ἢ καὶ ἀλλοιωθεῖ τὸ ὀρθόδοξο φρόνημα τοῦ Λαοῦ μας μὲ τὴν συνειδησιακὴ διάβρωση ποὺ ὑφίσταται, ὁ εὐσεβὴς Λαὸς ὑπάρχει καὶ σήμερα καὶ μένει πιστὸς στὴν παράδοση τῶν Ἁγίων, ἀκολουθώντας πιστὰ τὴν πατερικὴ ὀρθόδοξη ἡγεσία του. Αὐτὸς ὁ Λαὸς ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ διακρίνει κάτω ἀπὸ τὶς λαϊκιστικὲς ἀγαπολογίες καὶ τοὺς ἐντυπωσιασμοὺς τῶν οὐνιτιζόντων τὴν ὑποκρισία καὶ συμπαιγνία κατὰ τῆς Ὀρθοδοξίας τῶν Πατέρων μας.

Γι’ αὐτὸ ἐπιμένει στὴν ἀρχή, ποὺ ἔθεσε ἡ «Ἀπάντησις τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου τῷ 1895 πρὸς τὸν Πάπα Λέοντα ΙΓ΄ : «Ἡ φυσικωτέρα ὁδὸς πρὸς τὴν ἕνωσιν ἐστιν ἡ ἐπάνοδος τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας εἰς τὸ ἀρχαῖον δογματικὸν καὶ διοικητικὸν καθεστώς». Κάθε ἑνωτικὴ προσπάθεια, ποὺ δὲν κινεῖται στὰ ὅρια τῆς αἰωνιότητος, ἀλλ’ ἀποβλέπει σὲ «πρόσκαιρον ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν» ( Ἑβρ. 11, 25), εἶναι καταδικασμένη σὲ ἀποτυχία, ὅπως οἱ ἑνωτικὲς προσπάθειες τῶν «βυζαντινῶν» αὐτοκρατόρων.